Παραμένει η μείωση των μισθών στο δημόσιο κατά 25,6% πάνω από μια δεκαετία

by
Stavros Mavroudeas
My articles My siteAbout meMy booksMy videos
Follow on:Twitter

Το μεγαλύτερο τσεκούρι σε όλη την ΕΕ, με αύξηση των ανισοτήτων, καταγράφει η Μελέτη για το Κοινωνικό Πολυκέντρο της ΑΔΕΔΥ ΠΡΙΝ 6-4-2022

▸Την τρομερή ταπείνωση των μισθών στο δημόσιο τομέα, η οποία παραμένει για πάνω από μία δεκαετία, με συνέπεια τη φτωχοποίηση των δημοσίων υπαλλήλων, τη συμπίεση προς τα κάτω των αμοιβών, με ταυτόχρονη όξυνση των ανισοτήτων εντός τους καταγράφει μελέτη με τίτλο «Το επίπεδο και η εξέλιξη των αμοιβών στον Ελληνικό Δημόσιο Τομέα από την κρίση του 2009-10 μέχρι σήμερα», η οποία εκπονήθηκε από τον καθηγητή του Παντείου Πανεπιστημίου, Σταύρο Μαυρουδέα, και τον ερευνητή στο Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών, Κώστα Πασσά, για λογαριασμό του Κοινωνικού Πολυκέντρου της ΑΔΕΔΥ.

Όπως σημειώνει η μελέτη με τον ν. 4024/2011, οι κατώτεροι μισθοί μειώθηκαν στα 780 ευρώ (από 850 ευρώ), καταργήθηκαν επιδόματα, «πάγωσε» η μισθολογική εξέλιξη, οι υπάλληλοι επανακατατάχθηκαν σε χαμηλότερα μισθολογικά κλιμάκια και υποβαθμίστηκαν μισθολογικά εργαζόμενοι στοιχειώδους και μέσης εκπαίδευσης και νέοι υπάλληλοι. Το αποτέλεσμα ήταν να μειωθούν μισθοί δημοσίων υπαλλήλων κατά 20%-53%, ανά περίπτωση. Επιπλέον επιβλήθηκαν η κατάργηση του 13ου – 14ου μισθού, η σωρευτική περικοπή 20% διαφόρων επιδομάτων κ.ά., ενώ βασικό εργαλείο για την περικοπή του μισθολογικού κόστους ήταν η θέσπιση του ενιαίου μισθολογίου – βαθμολογίου.

Σύμφωνα με την μελέτη ο μέσος μισθός στον δημόσιο τομέα έχει μειωθεί κατά 25,6% την περίοδο 2008-2020! Και είναι εντυπωσιακό πως ενώ υποτίθεται «η Ελλάδα έχει βγει από τα μνημόνια» και έχει περάσει και η «αντιμνημονιακή» κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και η «αναπτυξιακή» της ΝΔ οι μισθοί των δημοσίων υπαλλήλων (αλλά και του ιδιωτικού τομέα) παραμένουν πετσοκομμένοι.

Είναι εντυπωσιακό πως ενώ υποτίθεται «η Ελλάδα έχει βγει από τα μνημόνια» και έχει περάσει και η «αντιμνημονιακή» κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και η «αναπτυξιακή» της ΝΔ οι μισθοί των δημοσίων υπαλλήλων (αλλά και του ιδιωτικού τομέα) παραμένουν πετσοκομμένοι

Εκτός από τη γενική μείωση των μισθών, η μελέτη εντοπίζει και σημαντική διεύρυνση ανισοτήτων. Μεταξύ 2010-2020, ανώτερα διευθυντικά και διοικητικά στελέχη του Δημοσίου υπέστησαν μεσοσταθμικές μειώσεις (ύψους 11,2%: από 1.632 ευρώ σε 1.449 ευρώ) μικρότερες συγκριτικά με όλους τους υπόλοιπους συναδέλφους τους. Οι μειώσεις στους επιστήμονες δημόσιους υπάλληλους (γιατροί, εκπαιδευτικοί κ.λπ.) ανήλθαν σε 15,8% (από 1.366 ευρώ σε 1.150 ευρώ). Οι μειώσεις στους τεχνικούς ανήλθαν σε 13,4% (από 1.265 ευρώ σε 1.096 ευρώ) και στη μεγάλη κατηγορία των υπαλλήλων γραφείου, οι μειώσεις ανήλθαν στο 15,3% (από 1.196 ευρώ σε 1.013 ευρώ).

Επίσης, διευρύνεται η ανισότητα και στη βάση του φύλου. Όπως σημειώνουν οι ερευνητές οι μέσοι μισθοί τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες υποχωρούν κατά την περίοδο 2010-2020, ενώ συγχρόνως η απόσταση ανάμεσα στο μισθό κατά φύλο αυξάνει. Πιο συγκεκριμένα, παρατηρούμε ότι ο μέσος μισθός για τους άνδρες δημόσιους υπαλλήλους υποχωρεί κατά 14,7% από 1.326 ευρώ σε 1.131 ευρώ, ενώ αντίστοιχα για τις γυναίκες υποχωρεί κατά 15,4% από 1.210 ευρώ σε 1.024 ευρώ. Ως αποτέλεσμα της ταυτόχρονης αυτής υποχώρησης ο μέσος μισθός για τις γυναίκες από 92,1% του αντίστοιχου για τους άνδρες το 2010 υποχωρεί στο 90,6%.

Συνολικά, στη δεκαετία 2010-2020, υπάλληλοι με μισθό:

– κάτω των 900 ευρώ, αυξήθηκαν στο 20% του συνόλου (συγκριτικά με 12% το 2010).

– 900-1.000 ευρώ αυξήθηκαν στο 10% του συνόλου (από 6%).

– 1.000-1.100 ευρώ αυξήθηκαν στο 16% (από 11%).

– 1.100-1.300 ευρώ αυξήθηκαν στο 32% (από 29%).

– 1.300-1.600 ευρώ μειώθηκαν στο 17% (από 27%).

– Άνω των 1.600 ευρώ μειώθηκαν στο 6% (από 15%)

Εντυπωσιακή είναι και η σύγκριση των εξελίξεων των μισθών στο Δημόσιο στην Ελλάδα σε σύγκριση με τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και άλλες χώρες που μπήκαν σε προγράμματα «προσαρμογής». Ενώ λοιπόν στην Ελλάδα ο μέσος μισθός στο Δημόσιο έχει μειωθεί κατά 25,6% από το 2008-2020, σύμφωνα με την μελέτη, στην ΕΕ των «27» αυξήθηκε κατά 23,8%, στην ευρωζώνη αυξήθηκε κατά 21,4%, μεγάλες αυξήσεις καταγράφηκαν στις χώρες του ευρωπαϊκού κέντρου, όπως 37,2% στη Γερμανία, 29,8% στην Ολλανδία και 21,8% στη Γαλλία, ενώ μικρότερες αυξήσεις υπήρξαν και σε χώρες όπου εφαρμόστηκαν περιοριστικά μέτρα, όπως η Κύπρος (6,3%), η Ισπανία (6,3%) και η Πορτογαλία (5,2%). Το μειωμένο εύρος αποδεικνύει βέβαια πως δεν υπάρχει καμία «αυτόματη» διαδικασία σύγκλισης στην ΕΕ… Μόνο στην Ιρλανδία καταγράφεται μείωση του μέσου μισθού στο Δημόσιο κατά 6,5%, πολύ μικρότερη όμως από το -25,6% της Ελλάδας.

Τα βασικά συμπεράσματα της Μελέτης, όπως συνοψίστηκαν από το Κοινωνικό Πολύκεντρο της ΑΔΕΔΥ, έχουν ως εξής:

• Η μελέτη επικαιροποιεί και επιβεβαιώνει την εμπειρική διαπίστωση ότι στην αναδιανομή εισοδήματος (δηλαδή το εάν οι εργαζόμενοι συνεισφέρουν λιγότερο ή περισσότερο στα δημόσια έσοδα από όσα λαμβάνουν από αυτά) οι εργαζόμενοι στο δημόσιο τομέα συνεισφέρουν περισσότερο από όσα τους επιστρέφονται.
• Ο βασικός όγκος της φορολογίας καταβάλλεται από τους μισθωτούς και ιδιαίτερα από τους εργαζόμενους του δημόσιου τομέα.
• Μέσα στο σημερινό δυσμενές μακροοικονομικό περιβάλλον οι μισθοί γενικότερα αλλά ιδιαίτερα για τους εργαζόμενους στον δημόσιο τομέα πλήττονται περισσότερο. Στον δημόσιο τομέα – λόγω των θεσμικών ρυθμίσεων των προγραμμάτων προσαρμογής – δεν παρουσιάσθηκε το περιορισμένο μεν αλλά αισθητό φαινόμενο των μισθολογικών αυξήσεων λόγω στενοτήτων στην αγορά εργασίας στις αρχές του 2022 που παρουσιάσθηκε σε κάποιους κλάδους του ιδιωτικού τομέα. Συνεπώς η εισοδηματική τους θέση είναι σχετικά πιο ευάλωτη.
• Την περίοδο 2010 έως 2020 ο μέσος μισθός των γιατρών μειώθηκε κατά 10,5% από 1.443 ευρώ σε 1.291 ευρώ, αντίστοιχα ο μισθός των εκπαιδευτικών μειώθηκε κατά 15,7% από 1.311 ευρώ σε 1.105 ευρώ, των τεχνικών υγείας κατά 11,9% από 1.176 ευρώ σε 10.36 ευρώ και τέλος ο μισθός των υπαλλήλων γραφείου γενικών καθηκόντων κατά 14,7% από 1.196 ευρώ σε 1.020 ευρώ. Αντίστοιχα παρατηρούμε ότι η μείωση των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας ανέρχεται σε 11.5% στον κλάδο της υγείας, σε 15,8% στον κλάδο της εκπαίδευσης και σε 15% στο κλάδο της δημόσιας διοίκησης.
• Οι μέσοι μισθοί τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες υποχωρούν κατά την περίοδο 2010-2020, ενώ συγχρόνως η απόσταση ανάμεσα στο μισθό κατά φύλο αυξάνει. Πιο συγκεκριμένα, παρατηρούμε ότι ο μέσος μισθός για τους άνδρες δημόσιους υπαλλήλους υποχωρεί κατά 14,7% από 1.326 ευρώ σε 1.131 ευρώ, ενώ αντίστοιχα για τις γυναίκες υποχωρεί κατά 15,4% από 1.210 ευρώ σε 1.024 ευρώ. Ως αποτέλεσμα της ταυτόχρονης αυτής υποχώρησης ο μέσος μισθός για τις γυναίκες από 92,1% του αντίστοιχου για τους άνδρες το 2010 υποχωρεί στο 90,6%. Με άλλα λόγια, η κρίση οδηγεί σε αύξηση της απόκλισης των μισθών κατά φύλο.
• Η ψαλίδα στο μέσο μισθό εργαζομένου που ασκεί καθήκοντα επίβλεψης επί άλλων εργαζομένων διευρύνεται βαθαίνοντας τις μισθολογικές ανισότητες μεταξύ κατηγοριών εργαζομένων.
• Η ανισότητα επεκτείνεται και στη σχέση μισθού με το εκπαιδευτικό επίπεδο του εργαζόμενου: το 2010 η αμοιβή για πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ήταν αυξημένη κατά 18,1% σε σχέση με αυτό της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ενώ κατά το 2020 η επιπλέον αμοιβή περιορίστηκε σε ένα πρόσθετο 10,5% σε σχέση με το πτυχίο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
• Η κατανομή των εισοδημάτων στο δημόσιο μετατοπίζεται σημαντικά προς τα κάτω. Είναι ενδεικτικό ότι οι υπάλληλοι που λαμβάνουν από 1.000 έως 1.100 ευρώ αυξάνονται από 11% σε 16% του συνόλου, από 900 έως 1.000 ευρώ αυξάνονται από 6% σε 10%, ενώ για επίπεδο μισθού κάτω από 900 ευρώ αυξάνονται από 12% σε 20%.
• Συγκριτικά με την εξέλιξη των μισθών στο δημόσιο σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, στην Ελλάδα έχουμε μοναδικότητα αρνητικής προσαρμογής του μισθού των δημοσιών υπαλλήλων. Σε σύγκριση με άλλες χώρες της Ευρωζώνης που τους επιβλήθηκαν Προγράμματα Οικονομικής Προσαρμογής βλέπουμε ότι: η Κύπρος εμφανίζει αύξηση κατά 6,3%, η Πορτογαλία κατά 5,2%, ενώ μόνον η Ιρλανδία εμφανίζει μείωση κατά 6,5% (που όμως πάλι είναι αισθητά μικρότερη με την ελληνική απομείωση κατά 25,6%).