Από την “3η του Σεπτέμβρη” στη Ρεαλιστική Ανυπακοή – ΝΕΑ ΣΕΛΙΔΑ

Για να καταφέρει να πιάσει τον σφυγμό μιας εποχής, να συναρπάσει, να δώσει το έναυσμα σε νέο πολιτικό κίνημα που θα γράψει ιστορία, μια πολιτική διακήρυξη πρέπει να μιλήσει στις ψυχές μας σαν ποίημα την ώρα που γεννά στο νου συναρπαστικές εικόνες και ιδέες.

Για να σημαδέψει ένα νέο δημοκρατικό ξεκίνημα, μια πολιτική διακήρυξη πρέπει να ανοίξει τα μάτια μας στα πραγματικά αίτια της κρίσης που μας ταλανίζει αλλά και, παράλληλα, να αποκαλύψει τις ρεαλιστικές δυνατότητές μας για μια από κοινού απόδραση από την ανελευθερία, την αναξιοπρέπεια, τη δυσαρέσκεια.

Η «3^η του Σεπτέμβρη» ήταν μια τέτοια διακήρυξη. Θυμάμαι την μητέρα μου να την φέρνει στο σπίτι μας εκείνο το Σεπτέμβρη, λίγο μετά την παρουσίασή της στο Ξενοδοχείο Πάρκ. Δεν ήταν παρά ένα τόσο δα, καθόλου ελκυστικό, πράσινο βιβλιαράκι με άσπρα γράμματα. Με την καρδιά μου δοσμένη στο κόκκινο της φωτιάς, και επηρεασμένος αρνητικά προς τον «αστό Ανδρέα», όπως αναφερόταν στον Παπανδρέου ο κομμουνιστής πατέρας μου, το άνοιξα χωρίς ενθουσιασμό – μάλλον για να έχω «υλικό» με το οποίο να ασκήσω κριτική στην Παπανδρεϊκή μητέρα μου. Από την πρώτη σελίδα η «3^η Σεπτέμβρη» με απορρόφησε με μια έλξη που μόνο ένας Θούριος ή ένα Κομμουνιστικό Μανιφέστο μπορούσαν να συναγωνιστούν.

Ποιο ήταν το βασικό δίδαγμα της 3^ης του Σεπτέμβρη, τουλάχιστον για μένα; Σαράντα ένα χρόνια μετά, κατά την παρουσίαση των προγραμματικών μου δηλώσεων ως Υπουργός Οικονομικών τον Φεβρουάριο του 2015, δήλωνα από το βήμα της Βουλής πως στις επικείμενες συναντήσεις μου με τους εκπροσώπους της τρόικας, με τον Σόιμπλε, με την Λαγκάρντ κλπ:

Πάνω από όλα… θα θυμάμαι το μάθημα που μας δίδαξε ο Ανδρέας Παπανδρέου, το οποίο κάποιοι δυστυχώς ξέχασαν, ότι τον yes man δεν τον εκτιμά καθόλου αυτός στον οποίο λέει συνεχώς δουλικά και φοβικά ναι, ναι, ναι.

Οι ρίζες της ρεαλιστικής ανυπακοής, που αργότερα έγινε ο βασικός πυλώνας του ΜέΡΑ25, ήταν εκείνο το μάθημα. Περαιτέρω, επρόκειτο για μάθημα με στέρεες βάσεις στην ιστορική, πολιτική και οικονομική ανάλυση την οποία τόσο έξοχα ανέπτυξε ο Ανδρέας Παπανδρέου στην Διακήρυξη της 3^ης του Σεπτέμβρη.

Το επιχείρημα του Ανδρέα ήταν σοφό και απλό συνάμα: Ποτέ ο ελληνισμός δεν είδε καλές μέρες όταν έσκυβε το κεφάλι υποτακτικά, συμμορφωνόμενος προς υποδείξεις ξένων κέντρων οι οποίες με μαθηματική ακρίβεια θα έφερναν δεινά στο λαό μας. Από την εποχή των κοτζαμπάσηδων πριν το 1821, καθώς και σε όλες τις περιπέτειες που ακολούθησαν, η επιλογή της ντόπιας ολιγαρχίας να υπακούει ανεύθυνα, ελπίζοντας στο έλεος των μεγάλων δυνάμεων, έφερνε τη μία εθνική ήττα μετά την άλλη.

Μόνο όταν οι έλληνες είπαμε ΟΧΙ μας σεβάστηκαν οι ισχυροί και είδαμε άσπρη μέρα. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι θέλουμε να λέμε ΟΧΙ. Ονειρευόμαστε να τα βρούμε με όλους. Απλά γνωρίζουμε ότι, αν δεν μπορούμε να διανοηθούμε να πούμε ΟΧΙ, τότε οι μεγάλες δυνάμεις θα περάσουν πάνω από το λαό μας σαν οδοστρωτήρας. Θα πει κάποιος; Ναι, αλλά και ΟΧΙ να πούμε αυτοί πάλι θα περάσουν πάνω μας σαν οδοστρωτήρας. Δεν είναι καλύτερα να πάμε με τα νερά των ισχυρών; Η απάντηση που προκύπτει από την Διακήρυξη της 3^ης του Σεπτέμβρη ήταν ανένδοτη: Ακόμα και να μας συνθλίψουν, όπως έκαναν το 1941, το ΟΧΙ μας είναι επένδυση στο μέλλον. Κάνει τους ξένους κατακτητές – είτε εκείνους που χρησιμοποιούν τανκς είτε τους άλλους με τα funds – να μας σέβονται. Καθιστά τους μεγαλύτερους ικανούς να κοιτούν τον κατακτητή με αξιοπρέπεια. Και δίνει στη νεολαία μας το σθένος, την περηφάνεια, που χρειάζεται για να ξαναπροσπαθήσουν ως την απελευθέρωση και την προκοπή.

Για εμάς, στο ΜέΡΑ25, το να κρατήσουμε στον καιρό της Χρεοδουλοπαροικίας ζωντανή την ρεαλιστική, υπεύθυνη ανυπακοή είναι το μόνο χρέος που αναγνωρίζουμε. Ξαναδιαβάζοντας την Διακήρυξη της 3^ης του Σεπτέμβρη βρίσκουμε εδάφια που λες και γράφτηκαν για το τί απαιτεί σήμερα ένα κίνημα που υπακούει μόνο στο συμφέρον των πολλών. Παραθέτω μερικά από αυτά:

• Πώς είναι δυνατό να παραμένουν σε θέσεις κρίσιμες για το έθνος εκείνοι που ευθύνονται για την εθνική συμφορά;

• Η ρίζα της συμφοράς βρίσκεται στην εξάρτηση της Πατρίδας μας.

• Μεταβλήθηκε η πατρίδα μας σε ξέφραγο αμπέλι, για να διαβρωθεί η οικονομία μας … με τη συνεργασία πάντα του ντόπιου μεταπρατικού κεφαλαίου.

• Η πορεία προς την υποτέλεια, την υπονόμευση των εθνικών μας συμφερόντων, τη διάβρωση της λαϊκής κυριαρχίας, τον οικονομικό μαρασμό και την εκμετάλλευση του Έλληνα εργαζόμενου πρέπει να ανακοπεί

• Βασικός κυριαρχικός στόχος του Κινήματος είναι η δημιουργία πολιτείας απαλλαγμένης από ξένο έλεγχο ή επεμβάσεις, πολιτείας απαλλαγμένης από έλεγχο ή επιρροή της οικονομικής ολιγαρχίας, πολιτείας ταγμένης στην προστασία του Έθνους και στην υπηρεσία του Λαού.

• Η εθνική ανεξαρτησία είναι αναπόσπαστα δεμένη με τη λαϊκή κυριαρχία, με τη δημοκρατία σε κάθε φάση της ζωής του τόπου, με την ενεργό συμμετοχή του πολίτη σ’ όλες τις αποφάσεις που τον αφορούν.

Τότε που αυτές οι αράδες μας ξεσήκωναν και έγραφαν ιστορία, μέσα της δεκαετίας του 1970 ήταν, θυμάμαι το μίσος της «καλής κοινωνίας» προς τον Ανδρέα Παπανδρέου και την περιφρόνησή τους στην Διακήρυξη της 3^ης του Σεπτέμβρη. Τίποτα δεν ενοχλεί τους εκπρόσωπους της ντόπιας, παρασιτικής ολιγαρχίας πιο πολύ από ένα ορθολογικό πρόγραμμα αντίστασης στα αφεντικά τους – είτε εκείνα ήταν η Αμερικανική Πρεσβεία το 1974 είτε η τρόικα σήμερα. Πρόκειται για σκέψη που μας δίνει δύναμη παρατηρώντας ένα αντίστοιχο μίσος απέναντι στο ΜέΡΑ25.

Από την δική μας μεριά, ως φόρο τιμή προς την Διακήρυξη της 3^ης του Σεπτέμβρη, επιλέξαμε η πρώτη παράγραφος της δική μας Ιδρυτικής Διακήρυξης να αποτελεί ηχώ του κειμένου εκείνου. Εκεί που ο Ανδρέας Παπανδρέου ξεκινούσε αναφερόμενος στην τραγωδία της Κύπρου και τα δεινά της επταετίας που «κυριαρχούν στη σκέψη κάθε Έλληνα», η Ιδρυτική Διακήρυξη του ΜέΡΑ25 ξεκινά με την πρόταση: «Η χρεοδουλοπαροικία που απειλεί την Ελλάδα με ερημοποίηση σκοτεινάζει τη σκέψη κάθε Έλληνα.»